گیربکس اتوماتیک نوعی از جعبه دنده است که وظیفه تعویض دنده ها را بر عهده دارد و به صورت خودکار هم این کار را انجام می دهد، روغن گیربکیس یا همان واسکازین هم یک مایع روان کننده است که علاوه بر روان کاری وظیفه انتقال قدرت از اویل پمپ به کلاچ را هم بر عهده دارد، به طور کل ما دو نوع روغن موتور داریم، روغن موتور هیدرولیک MTF که این دسته برای گیربکس های دستی ساخته شده و "روغن هیدرولیک ATF" که برای خودروهای اتوماتیک به کار می رود و ما هم در این مقاله قصد معرفی کامل این نوع روغن موتور را داریم.
ویژگی های روغن گیربکس اتوماتیک
مقاوم نسبت به گرما
این ویژگی باعث شده که روغن گیربکس اتوماتیک مانند رادیاتور عمل کند و گرمای ایجاد شده در گیربکس را به بیرون انتقال دهد و مانع داغ شدن دنده ها شود.
ویسکوزیته یا گرانروی
روغن گیربکس اتوماتیک بر خلاف نوع دستی آن رقیق تر است و در نتیجه ویسکوزیته یا گران روی بهتری دارد و می تواند قدرت را به خوبی به کلاچ انتقال دهد.
مقاوم در برابر خوردگی و ساییدگی
گیربکس ها به دلیل این که از قطعات فولادی، چدنی، آلومینیمی، مسی و... ساخته شده اند در برخورد با یکدیگر دچار فرسایش می شوند، اما روغن گیربکس اتوماتیک این فرسایش و خوردگی را با توجه به ساختار خود به مقدار قابل توجهی کاهش می دهد.
خاصیّت آب گریزی
یکی از ویژگی های روغن گیربکس آب گریز بودن آن است و این ویژگی به آن کمک می کند که در صورت نفوذ رطوبت یا آب به مخزن، از تشکیل امولسیون های مضر جلوگیری کند.
خاصیّت ضد کف و ضد حباب
یکی دیگر از ویژگی های این روغن جلوگیری از تشکیل کف و حباب است چون وجود حباب مانع انتقال درست قدرت می شود و کارایی ماشین را کاهش می دهد.
از دیگر ویژگی های روغن گیربکس می توان به خاصیت ضد رنگ، ضد اکسیداسیون و قابلیت کنترل لجن هم اشاره کرد.
روغن گیربکس سنتتیک یا مینرال؟
روغن گیربکس اتومات در دو نوع سنتتیک و مینرال تولید می شود که هر کدام دارای ویژگی های خاصی هستند، به عنوان مثال روغن گیربکس سنتتیک در برابر گرما و فشار مقاومت بیشتری دارد و در نتیجه قیمت بالاتری هم دارد و معمولا هم در خودروهای جدید به کار می رود اما در مورد خودروهای قدیمی بهتر است از روغن گیربکس مینرال استفاده کنید چون سازگاری بهتری با سیستم آنها دارد.
زمان تعویض روغن گیربکس اتوماتیک
طبق نظر کارشناسان، خوب است که روغن گیربکس هر 60000 کیلومتر یا هر 36 ماه تعویض شود اما خیلی بهتر است که روغن گیربکس به صورت دوره ای مورد بازدید قرار بگیرد تا در صورت بروز مشکل سریع بتوان آن را برطرف کرد چون در غیر این صورت خسارت های متعددی به سیستم فنی خودرو وارد می شود، همچنین خوب است پس از مواجه شدن با هریک از عوامل زیر خودروی خود را برای حل مشکل به تعمیرگاه ها و نمایندگی های مجاز ببرید:
- جا نرفتن دنده ها
- تاخیر در حرکت حتی پس از تعویض دنده
- شنیدن صدای ناهنجار هنگام تعویض دنده
فاسد شدن روغن گیربکس
فساد روغن گیربکس علائمی دارد که به شرح زیر است:
تغیر رنگ
روغن سالم دارای شفافیّت و رنگ قرمز است ولی اگر با روغنی که به رنگ قهوه ای تغییر رنگ داده و شفافیّت خود را هم از دست داده مواجه شدید بدانید که آن روغن فاسد شده است.
شیری رنگ شدن
شیری رنگ شدن روغن بیانگر این است که روغن با آب مخلوط شده است و همین امر موجب بی کیفیّت شدن روغن گیربکس و سُر خوردن دنده ها روی هم و درست جا نرفتن آنها می شود.